Rynek pracy a osoby bezrobotne 50+. Bariery i szanse - podsumowanie programu

Osoby zarejestrowane w urzędach pracy mają możliwość korzystania z różnych form aktywizacji zawodowej. Dwie trzecie badanych deklarowało gotowość odbycia przygotowania zawodowego u pracodawcy, bez nawiązywania stosunku pracy, w okresie do sześciu miesięcy oraz podjęcia prac społecznie użytecznych, blisko połowa gotowa byłaby podjąć prace interwencyjne lub roboty publiczne, a co czwarty badany byłby zainteresowany wolontariatem.

W ciągu ostatnich 12 miesięcy 68 proc. respondentów nie otrzymało z PUP żadnej oferty pracy, a ponad 91 proc. nie otrzymało oferty udziału w szkoleniach. Aż 93 proc. badanych nie otrzymała w ciągu ostatniego roku żadnej oferty prac interwencyjnych lub robót publicznych.

Przebadani przez IPSOS przedstawiciele instytucji rynku pracy, organizacji pozarządowych oraz pracodawców podzielali zgodnie pogląd o szczególnie trudnej sytuacji osób w tym wieku na rynku pracy. Jako główny powód takiego stanu rzeczy wskazywano preferencje pracodawców, którzy na ogół wolą zatrudniać osoby młodsze. Najstarsi bezrobotni mają w ich opinii braki w zakresie różnych umiejętności, szczególnie zaś obsługi komputera, pisania życiorysów i listów motywacyjnych.

Dosyć często wymieniano także brak chęci starszych osób do zmiany kwalifikacji oraz nieumiejętność dostosowania się do reguł obowiązujących na rynku pracy. Większość przedstawicieli organizacji non-profit postrzega osoby bezrobotne po pięćdziesiątce jako osoby wycofane, niewierzące we własne siły, z niską samooceną, niechętnie podchodzące do nowości, przejawiające brak inicjatywy, bez pomysłów na realizację siebie na rynku pracy, ale za to prezentujące postawę roszczeniową.

W wypadku pracowników urzędów pracy i agencji zatrudnienia, najwięcej osób (ponad 30 proc.) sugerowało istnienie dyskryminacji wobec osób 50+. Prawie co drugi przedstawiciel instytucji rynku pracy (najczęściej powiatowych urzędów pracy) twierdził, że pracodawcy poszukując osób o określonych kwalifikacjach, „dosyć często” zastrzegają, że powinny to być osoby młode. Nawet jeśli sugestie te pracodawcy zgłaszają w sposób nieformalny, to i tak nie zmienia to faktu, że pozostałe wymagania ofert pracy są zwykle także poza możliwościami bezrobotnych 50+ ze względu na poziom oczekiwań.

Z badań wynika, że podstawowe usługi rynku pracy kierowane są do ogółu bezrobotnych i nie można wyodrębnić tu oferty przeznaczonej specjalnie dla osób w wieku 50+. Na przykład, wszystkie badane instytucje organizowały na dużą skalę szkolenia i kursy, ale tylko niewielką ich część dedykowały specjalnie osobom w wieku 50+. Generalne jednak przedstawiciele badanych instytucji rynku pracy pozytywnie oceniali skuteczność działań podejmowanych na rzecz osób bezrobotnych 50+. Bardziej entuzjastyczne opinie na temat efektywności programów rynku pracy mieli przedstawiciele organizacji non-profit, będących realizatorami tychże programów.

Formy ich pracy z bezrobotnymi to najczęściej: coaching i doradztwo związane z rozpoczęciem działalności gospodarczej, szkolenia związane z rozpoczęciem działalności gospodarczej, poradnictwo psychologiczne oraz jednorazowe wsparcie finansowe na rozpoczęcie działalności gospodarczej. Największym zainteresowaniem osób bezrobotnych cieszyły się szkolenia zawodowe oraz wsparcie finansowe, najmniejszym zaś caoching i poradnictwo psychologiczne.