NIK: skazywanie na prace społeczne nie ma sensu

Kontrola NIK wykazała, że często rezygnują z angażowania osób wchodzących w konflikt z prawem. Wśród pracodawców przeważa pogląd, że skazani to niewykwalifikowani i niezdyscyplinowani pracownicy, stanowiący dla firm obciążenie organizacyjne i finansowe. Zdaniem organizatorów prac straty i kłopoty związane z zatrudnianiem skazanych wielokrotnie przewyższają potencjalne korzyści.

Jak pokazała kontrola, skazani często wykonywali swoje zajęcia niedokładnie i mało efektywnie. Tylko jedna czwarta skontrolowanych pracodawców potwierdziła, że praca społeczna przyniosła wymierne korzyści. Skazani mają lekceważący stosunek do swoich obowiązków: w badanym okresie prawie 30% z nich w ogóle nie stawiło się w pracy lub robiło to z dużym opóźnieniem. Częste były także przypadki porzucania pracy.

Kontakt ze skazanymi wymaga od innych pracowników dużej odporności i odwagi cywilnej. Osoby odbywające karę nierzadko grożą pracownikom nadzorującym ich pracę, zdarza się, że przychodzą do pracy pod wpływem alkoholu. Wobec takich zachowań organizatorzy prac są bezradni, bo nie mają żadnych narzędzi dyscyplinujących te osoby.

Błędy popełniali także organizatorzy . Warunki, w jakich mieli pracować skazani, często pozostawiały wiele do życzenia. Aż 35 proc. podmiotów nie wyznaczyło pracownika odpowiedzialnego za organizację prac i nadzór nad nimi, bądź zrobiło to w sposób niezgodny z przepisami. W niemal połowie zakładów brakowało harmonogramu prac, a w sześciu nie prowadzono ewidencji pracy lub robiono to nierzetelnie. Tylko dwóch (z 20 skontrolowanych) pracodawców zapewniło skazanym odzież ochronną i obuwie robocze.

Według NIK zmiany wymaga nastawienie samorządów i wyznaczanych przez nie podmiotów organizujących prace dla skazanych. Kontrola NIK wykazała bowiem, że do tej pory przedstawiciele samorządu ograniczali się do formalnego wypełniania podstawowych obowiązków, czyli np. wyznaczania organizatorów prac dla skazanych. Konieczna jest też zmiana podejścia organizatorów prac, którzy traktują prace społeczne jak zło konieczne. Zdaniem NIK wskazane jest też usprawnienie współpracy między samorządami a przedstawicielami wymiaru sprawiedliwości. Nie powinny mieć miejsca sytuacje, kiedy np. kuratorzy nie są informowani o niestawieniu się skazanego w pracy. zaś częściej powinny korzystać z uprawnienia do określania rodzaju prac powierzanych skazanym.