Seniorzy w Unii: bez dyskryminacji

Wykluczenie pewnych grup czy kategorii osób nie pozwala na wykorzystanie ich potencjału, doświadczeń i umiejętności. Zależność ta w sposób wyraźny widoczna jest w odniesieniu do dyskryminacji ze względu na wiek na rynku pracy. Fakt, iż wiele osób po 50. roku życia pozostaje bez zatrudnienia zwiększa koszty zasiłków wypłacanych przez państwo, a zmniejsza wpływy z podatków. Brak zatrudnienia prowadzi także do negatywnych konsekwencji społecznych. Izolacja, mniejsza aktywność oraz spadek poczucia własnej wartości - czynniki te zwiększają ryzyko problemów zdrowotnych.

Demografia - dostarcza silnych argumentów
Za podjęciem jak najszybszych działań przeciw dyskryminacji ludzi starszych z powodu ich wieku przemawiają zmiany demograficzne zachodzące w UE. Starzenie się społeczeństw europejskich prowadzi do radykalnej zmiany w strukturze wiekowej ludności. W okresie 2005 - 2050 rok udział osób powyżej 65. roku życia w populacji UE wzrośnie z 17% do 30%, natomiast osób poniżej 24. roku życia spadnie z 30% do 23% (dane Eurostat). Wobec tych konsekwencji - potrzeba przeciwdziałania dyskryminacji wiekowej staje się jeszcze bardziej wyraźna. Starzejące się społeczeństwa, w których z roku na rok zmniejsza się odsetek osób młodych, nie mogą pozwolić sobie na rezygnację z wkładu, jaki w życie społeczne i ekonomiczne wnoszą osoby powyżej 50. roku życia.

Antydyskryminacyjne przepisy prawne
W działaniach UE przeciw dyskryminacji za przełomową datę należy uznać 1997 rok. Wówczas wraz z przyjęciem Traktatu Amsterdamskiego (artykuł 13) Wspólnota Europejska zyskała podstawę prawną do zwalczania dyskryminacji ze względu na: płeć, rasę, pochodzenie etniczne, religię, wyznanie niepełnosprawność, orientację seksualną a także wiek. Wcześniejsze działania UE koncentrowały się na przeciwdziałaniu nierównemu traktowaniu ze względu na narodowość i płeć.

Dyrektywa o równości zatrudnienia
W konsekwencji zmian zapoczątkowanych w 1997 roku - w 2000 roku przyjęta została Dyrektywa o równości zatrudnienia (2000/78/WE) zobowiązująca państwa członkowskie do opracowania i wdrożenia krajowych regulacji prawnych zakazujących dyskryminacji z różnych przyczyn, w tym ze względu na wiek, w odniesieniu do obszaru zatrudnienia i wykonywania zawodu. Zakaz dyskryminacji dotyczy m.in.: rekrutacji, pośrednictwa pracy, dostępu do szkoleń zawodowych, awansu, warunków zatrudniania, zwalniania i wynagradzania.

Polska, podobnie jak inne kraje członkowskie UE, dostosowała prawo krajowe do zaleceń dyrektywy. Od 1 stycznia 2004 r. kodeks pracy zawiera zapisy zakazujące dyskryminacji - dodany został rozdział IIa o równym traktowaniu w zatrudnieniu.

Niektóre kraje członkowskie zakazały dyskryminacji ze względu na wiek w szerszym zakresie niż wymagany w dyrektywie (np Irlandia, Litwa.

Wspólnotowy Program Działań na rzecz Zwalczania Dyskryminacji Aby wzmocnić oddziaływanie nowych antydyskryminacyjnych przepisów prawnych uruchomiony został Wspólnotowy Program Działań na rzecz Zwalczania Dyskryminacji na lata 2001 - 06. W ramach programu ze środków UE przeznaczono 98,4 milionów euro na badania, analizy, kampanie społeczne, międzynarodowe projekty. Ze środków tego programu finansowana jest także kampania UE "Za różnorodnością. Przeciw dyskryminacji". Odwiedź stronę kampanii.

Nie tylko rynek pracy
Prawo UE chroni przed dyskryminacją ze względu na wiek przede wszystkim w odniesieniu do zatrudnienia. Organizacje działające na rzecz ludzi starszych postulują o wprowadzenie tego zakazu także w odniesieniu do szeroko rozumianego dostępu do dóbr i usług. W UE cały czas toczy się debata nad kierunkami przyszłej antydyskryminacyjnej polityki. Nowych, kompleksowych inicjatywy na tym polu należy spodziewać się w 2007 roku, który we wszystkich krajach członkowskich, będzie obchodzony jako Europejski Rok na rzecz Równych Szans dla Wszystkich.