Praca nie dla seniorów

Aktywność ta, jak wynika z danych raportu, jest zdecydowanie niska. Zwraca się uwagę na fakt, iż w chwili obecnej wcześniejsze emerytury, świadczenia emerytalne i renty pobiera około 4 mln osób poniżej ustawowego wieku emerytalnego. Do tego dochodzi kolejne 400 tys. osób, które corocznie przestają pracować. Co więcej, liczba otrzymujących świadczenia rosła w ciągu ostatnich sześciu lat średnio o 1% w skali roku. Może to, zdaniem badaczy, przyczyniać się do utrwalenia wśród pracodawców negatywnej tendencji do posyłania zatrudnionych przez siebie seniorów na wcześniejszą emeryturę.

Istotny problem stanowi również niższy wiek emerytalny kobiet. Kończą one zwykle swoją karierę zawodową o pięć lat wcześniej niż mężczyźni. Dodatkowo, jak zauważa dyrektor Departamentu Analiz i Prognoz, Maciej Bukowski, „kobiety, przechodząc na wcześniejszą emeryturę muszą jedynie spełnić warunek odpowiedniego stażu, podczas gdy mężczyźni muszą być do tego niezdolni do pracy”. Jest to o tyle ważne, że w większości krajów Unii Europejskiej wiek ten albo jest jednakowy, albo też różnice są nieznaczne.

Kształcenie ustawiczne – kluczowy czynnik aktywizacji zawodowej osób starszych, nie działa w Polsce jak należy. Prof. Urszula Sztanderska z Wydziału Nauk Ekonomicznych UW argumentuje, iż wiedza tych, którzy wkraczają w dojrzały wiek może się dezaktualizować. Dlatego Państwo powinno czuwać nad dodatkowym kształceniem seniorów chcących stawiać czoła nowym wyzwaniom na rynku pracy. Tym bardziej, że przedsiębiorcy prywatni nie przykładają do tego należytej wagi. Całą sprawę utrudnia jednak to, że Polska nie dysponuje odpowiednimi narzędziami prognozującymi popyt na pracę – a jego znajomości powinny być podporządkowane wszystkie decyzje edukacyjne.

Na domiar złego, bezrobocie w starszych grupach wiekowych wzrasta. Wyzwaniem jest w tym kontekście znalezienie remedium na szarą strefę, w której zgodnie ze statystykami GUS pracuje obecnie ponad 900 tys. Polaków.

Sposoby na wyjście z tej sytuacji – podkreślają autorzy raportu – są dwa. Przede wszystkim aktywizacja osób starszych zagrożonych bezrobociem i powierzenie tej roli urzędom pracy. Następnie – rezygnacja z wcześniejszych emerytur i świadczeń przedemerytalnych. Niektórzy, jak prof. Marek Góra z SGH rekomendują także obniżenie kosztów pracy i wydłużenie okresu zatrudnienia osób w wieku przedemerytalnym.