"Nie" dla pracy "po znajomości"

Ponad dwie trzecie ankietowanych (70%) przez CBOS przychyla się do stwierdzenia, że życie zawodowe i należy od siebie oddzielać, tylko niespełna jedna czwarta (24%) zgadza się z opinią, że z rodziną lepiej się pracuje.

Ze stwierdzeniem akcentującym zalety pracy z członkami rodziny relatywnie najczęściej zgadzają się pracujący na własny rachunek oraz rolnicy, a więc osoby, które często zatrudniają bliskich we własnej firmie lub gospodarstwie rolnym (odpowiednio: 42% i 40%). W grupie pracowników najemnych odsetek takich wskazań jest znacznie niższy, a przekonanie o potrzebie rozgraniczania sfery zawodowej i życia rodzinnego bardziej powszechne. Aprobacie tej zasady dość wyraźnie sprzyja także wyższy poziom wykształcenia oraz zamieszkiwanie w największych aglomeracjach. Z kolei model, w którym relacje zawodowe i rodzinne się przeplatają, nieco częściej niż przeciętnie – poza rolnikami oraz osobami prowadzącymi własną działalność gospodarczą – akceptują najstarsi badani, respondenci z wykształceniem podstawowym, mieszkańcy wsi, a także osoby religijne – uczestniczące w praktykach religijnych kilka razy w tygodniu lub nie rzadziej niż raz na tydzień – oraz badani deklarujący prawicowe przekonania polityczne.

Silniejszym kryterium określającym ewentualną podatność na jest kwestia dopuszczalności zatrudniania członków rodziny przez osoby zajmujące kierownicze stanowiska w instytucjach państwowych lub publicznych.

Większość ankietowanych (61%) uważa, że nie powinno się zatrudniać krewnych, ponieważ w przypadku takich osób niemożliwa jest obiektywna ocena ich kompetencji i pracy. Sporo zwolenników (30%) ma jednak pogląd, że krewnym można dać pracę, gdyż rodzina często najwięcej wie o ich przygotowaniu i kompetencjach. Opinie takie wyrażane są obecnie wyraźnie rzadziej niż jeszcze trzy lata temu. Wówczas tego rodzaju argumentację zasadności zatrudniania członków własnej rodziny uznawało 36% badanych.

Pogląd, że można zatrudniać krewnych, ponieważ w tym przypadku wiedza o ich kompetencjach i przygotowaniu jest najpełniejsza, zdecydowanie najczęściej podzielają najmłodsi badani (od 18 do 24 roku życia – 43%), w tym zwłaszcza uczniowie i studenci (48%), którzy jako jedyni częściej reprezentują ten pogląd, niż akceptują przeciwny. Największe poparcie dla zatrudniania krewnych wyraża zatem ta grupa, dla której wejście na stanowi obecnie największy problem, a sama praca może być dobrem reglamentowanym i szczególnie cennym. Jednocześnie, jak wiadomo z innych badań, najpewniejszym sposobem zdobycia pracy są – zdaniem Polaków – posiadane znajomości i koneksje.

Poza młodymi ludźmi wyraźnie częściej zatrudnianie krewnych aprobują robotnicy niewykwalifikowani (40%), a w dalszej kolejności – przedstawiciele kadry kierowniczej i specjaliści z wyższym wykształceniem (36%) oraz osoby prowadzące własną działalność gospodarczą (35%). Co warte podkreślenia, większemu zrozumieniu i akceptacji zatrudniania członków rodziny w instytucjach państwowych generalnie sprzyja wyższe wykształcenie oraz lepsza sytuacja materialna. Można sądzić, że i w tym przypadku praktyka społeczna bardziej niż normy moralne stanowi o tym, co uważa się za dopuszczalne.