Praca zmianowana skutkuje problemami nawet po powrocie do normalnego cyklu dobowego

Niekorzystne skutki mogą być długotrwałe, nawet po powrocie do funkcjonowania według standardowego zegara dobowego.

- Praca zmianowa, zwłaszcza rotacyjna, myli nasz zegar biologiczny, co ma poważne konsekwencje dla naszego zdrowia i dobrego samopoczucia oraz ma związek z - mówi prof. David Earnest z Texas A&M University Health Science Center. - Kiedy nasze wewnętrzne zegary biologiczne są odpowiednio zsynchronizowane, koordynują wszystkie procesy biologiczne tak, aby zachodziły we właściwej porze dnia i nocy. Kiedy z kolei są rozregulowane, czy to z powodu pracy zmianowej, czy innych zaburzeń, skutkuje to zmianami w fizjologii, procesach biochemicznych i zachowaniu - wyjaśnia Earnest.

- Większość ludzi pracuje zmianowo tylko pięć do ośmiu lat, a następnie zwykle wraca do standardowych harmonogramów pracy. Chcieliśmy ustalić, czy to wystarczy, aby usunąć wszelkie problemy związane z zaburzeniami , czy też jego skutki pozostają - wskazuje prof. Earnest.

Odkryto, że negatywne efekty zdrowotne pracy zmianowej rzeczywiście przedłużają się w czasie. Cykle snu i czuwania nigdy nie wróciły do normy, nawet po wprowadzeniu regularnego harmonogram. W porównaniu z grupą kontrolną, gryzonie, którym na jakiś czas zmieniono godziny dobowej aktywności, wykazywały trwałe zmiany rytmu snu i czuwania, z okresami nieprawidłowej aktywności, gdy normalnie by spały. Kiedy zwierzęta te doświadczyły udaru, ich wyniki były znacznie gorsze niż w grupie kontrolnej, poza samicami odznaczającymi się poważniejszymi deficytami funkcjonalnymi i wyższą śmiertelnością niż samce.

- Takie wyniki zyskują dodatkowe znaczenie związane ze zdrowiem, szczególnie kobiet, ponieważ udar jest czynnikiem ryzyka demencji i nieproporcjonalnie częściej dotyczy seniorek - mówi prof. Farida Sohrabji, współautorka badań.

- W „wieku komputerów" wielu ludzi nie pracuje od dziewiątej do siedemnastej. Zabieramy pracę do domu i czasami pracujemy do późna w nocy. Nawet ci z nas, którzy pracują w regularnych godzinach w dzień, mają tendencję do przesiadywania do późna w weekendy, co powoduje tak zwany „social jet lag", który podobnie zaburza nasz zegar biologiczny. Wszystko to może mieć taki sam wpływ na zdrowie człowieka, jak praca zmianowa - wyjaśnia prof. Earnest.

Aby uniknąć choćby części zagrożeń dla zdrowia, trzeba utrzymywanie regularnego harmonogramu czasu czuwania, snu i posiłków, który nie zmienia się znacząco z dnia na dzień. Co więcej, trzeba unikać czynników związanych z ryzykiem sercowo-naczyniowym, takich jak: dieta wysokotłuszczowa, niedostateczna aktywność fizyczna, picie nadmiaru alkoholu i palenia papierosów.