Praca zmianowa zwiększa ryzyko astmy

Biorąc pod uwagę powszechność zarówno pracy zmianowej, jak i astmy w krajach uprzemysłowionych, problem może być dość częsty. Około 1 na 5 pracowników w krajach rozwiniętych pracuje na stałe lub rotacyjne . Praca zmianowa powoduje, że wewnętrzny zegar biologiczny (rytm okołodobowy) człowieka ulega zaburzeniu i nie nadąża za naturalnym cyklem światła i ciemności.

Taka sytuacja wiąże się ze zwiększonym ryzykiem różnych zaburzeń metabolicznych, chorób układu krążenia i raka. Objawy astmy, w tym świszczący oddech, znacznie się różnią w zależności od pory dnia i nocy, dlatego postanowiono sprawdzić, czy praca zmianowa może również wiązać się ze zwiększonym ryzykiem i/lub jej nasilenia. Chciano także zbadać, jaki wpływ może mieć chronotyp - indywidualne preferencje dotyczące aktywności porannej („skowronek") lub wieczornej („sowa") - i genetyczna predyspozycja do astmy.

Uczestnicy byli w wieku 37-72 lata. Większość (83 proc.) pracowała w stałych godzinach pracy, natomiast 17 proc. pracowało na zmiany, z czego około połowa na zmiany nocne. Pracownicy nocnej zmiany częściej zachowywali się jak „sowy" i mieli gorsze zdrowie.

Naukowcy porównali wpływ godzin pracy w biurze z pracą zmianową na rozpoznanie astmy, jej objawy i czynność płuc. Po uwzględnieniu wieku i płci oraz szerokiego zakresu innych czynników ryzyka, prawdopodobieństwo wystąpienia umiarkowanej do ciężkiej astmy wzrosło o 36 proc. u pracowników zatrudnionych na stałą nocną zmianę w porównaniu z osobami pracującymi w normalnych godzinach pracy. Podobnie ryzyko wystąpienia świszczącego oddechu było o 11-18 proc. wyższe u osób pracujących w systemie zmianowym, a gorszej czynności płuc o około 20 proc.

U osób, które zdecydowanie były albo „skowronkami", albo „sowami", zwanymi „ekstremalnymi chronotypami", ryzyko wystąpienia astmy było znacznie wyższe, nawet po uwzględnieniu innych czynników ryzyka. Natomiast prawdopodobieństwo umiarkowanej lub ciężkiej astmy było o 55 proc. wyższe wśród skowronków pracujących na nieregularne zmiany, w tym w nocy. Jednak genetyczna podatność na astmę nie miała wpływu na ryzyko zachorowania na astmę wśród osób pracujących na zmiany. - Prawdopodobne jest, że zaburzenia prowadzą do rozwoju astmy - zauważają autorzy badań.

- Co ciekawe, chronotyp rzeczywiście zmienia się wraz z wiekiem, ludzie częściej są „sowami" w okresie dojrzewania, a następnie „skowronkami" w miarę starzenia się, co sugeruje, że starszym osobom może być trudniej przystosować się do pracy na nocną zmianę niż ludziom młodszym. - Konsekwencje naszych odkryć dla zdrowia publicznego są potencjalnie daleko idące, ponieważ zarówno praca zmianowa, jak i astma są powszechne w świecie uprzemysłowionym - ostrzegają uczeni. Astma dotyczy 339 milionów ludzi na całym świecie.