Cudzoziemcy w Polsce: najczęściej pracują Ukraińcy

W województwie dolnośląskim na koniec 2014 roku ubezpieczonych było 9 836 cudzoziemców, na dzień 30.06.2016 r. już 23 583 obcokrajowców, czyli liczba , którzy podjęli pracę na terenie Polski bądź rozpoczęli prowadzenie działalności gospodarczej wzrosła aż o 240%.

– Tak naprawdę ilu cudzoziemców u nas pracuje nie do końca wiadomo. Nie wszystkie osoby zza naszej wschodniej granicy, które wykonują pracę w Polsce zostały zgłoszone do ubezpieczeń, wiele z nich pracuje „na czarno” – mówi Roman Zawada, Kierownik Referatu ds. Osób Migrujących z Oddziału ZUS w Legnicy.

Podobnie sytuacja wygląda w całej Polsce. Trzy lata temu liczba obcokrajowców zgłoszonych do ubezpieczenia emerytalno-rentowego w ZUS w całej Polsce przekroczyła sto tysięcy osób. Obecnie jest ich już ponad 237 tysięcy. Przeszło połowa z nich (ok. 138 tys.) to osoby zatrudnione na umowę o pracę. Kolejne 15,5 tys. cudzoziemców prowadzi własną albo współpracuje przy jej prowadzeniu. Rzeczywista liczba obywateli innych państw pracujących w Polsce jest trudna do oszacowania.

– Dla cudzoziemców z za wschodniej granicy podjęcie pracy w Polsce jest tym, czym dla Polaka podjęcie pracy w Anglii czy w Niemczech. Zawsze wiąże się to z lepiej płatną pracą i lepszym zabezpieczeniem zdrowotnym – mówi Jolanta Marszał z Wydziału Ubezpieczeń i Składek Oddziału ZUS we Wrocławiu.

Ukraińcy w przewadze

Za gwałtowny wzrost liczby zagranicznych pracowników odpowiada przede wszystkim z Ukrainy. W tej chwili Ukraińcy stanowią ponad 60 procent ubezpieczonych w naszym kraju cudzoziemców.

– Najczęściej przyjeżdżają do nas ludzie młodzi, którzy dodatkowo chcą się kształcić na polskich uczelniach albo już studiują i dodatkowo pracują. Dodatkowym motywatorem do przyjazdu do Polski i podjęciem pracy jest trudna sytuacja na wschodzie Ukrainy – dodaje Jolanta Marszał.

Konflikt zbrojny na Ukrainie, który wybuchł dwa lata temu z pewnością jest jedną z przyczyn tak nagłego napływu pracowników zza wschodniej granicy jest. Wpływ na to mogła mieć również zmiana ustawy o cudzoziemcach z maja 2014 roku, która ułatwiła obcokrajowcom uzyskiwanie zezwoleń na pobyt w Polsce w celu pracy i prowadzenia własnej firmy. Druga pod względem liczebności grupa ubezpieczonych w ZUS obcokrajowców to Białorusini. Jest ich ponad 11 tysięcy. Kolejni są Wietnamczycy (ponad 6,3 tys.), Rosjanie (5,1 tys.) i Chińczycy (ponad 4 tys.). Obywatele Unii Europejskiej i Europejskiego Obszaru Gospodarczego to łącznie około 31 tys. osób.

Cudzoziemcy ubezpieczeni w ZUS

Cudzoziemiec, jeżeli spełnia warunki - w świetle prawa polskiego - do zawarcia umowy o pracę, umowy zlecenia czy prowadzenia działalności na terenie Polski - objęty jest obowiązkiem ubezpieczenia społecznego. Przy zatrudnieniu znaczenie ma to czy taka osoba posiada pozwolenie na pracę wydawane przez wojewodę na wniosek pracodawcy oraz czy ma wizy lub inny dokument uprawniający cudzoziemca do pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. W przypadku prowadzenia działalności gospodarczej konieczne jest posiadanie zezwolenia na pobyt stały, czasowy, pobyt rezydenta czy przyznanie statusu uchodźcy.

– Umowy międzynarodowe pomiędzy różnymi państwami a Polską mogą wprowadzać różne ograniczenia. Dlatego przed podjęciem decyzji o rozpoczęciu działalności i jej formie (np. spółki handlowe) należy dokładnie zebrać informacje, jakie warunki muszą być spełnione w konkretnym przypadku – ostrzega Jolanta Marszał.

Warunki jakie musi spełnić cudzoziemiec żeby był ubezpieczony w ZUS

– Kluczową kwestią w tym przypadku jest informacja, z jakiego państwa pochodzi cudzoziemiec. Jeżeli cudzoziemiec jest obywatelem UE, EOG, Szwajcarii, to jest traktowany tak jak obywatel polski i brak jest w tym przypadku dodatkowych warunków, jakie musiałby spełnić cudzoziemiec, aby się ubezpieczyć, czy to, jako pracownik, czy jako osoba prowadząca działalność gospodarczą – wyjaśnia Roman Zawada.

Jeżeli cudzoziemiec pochodzi z Ukrainy, Białorusi, Mołdawii, Rosji i Gruzji to na zatrudnienie takiego pracownika nie jest potrzebne zezwolenie na pracę. W przypadku pracowników z tych krajów formalności polegają na rejestracji w urzędzie pracy, powierzenia im wykonywania pracy i uzyskaniu przez cudzoziemca wizy w placówce konsularno-dyplomatycznej. Nie ma zatem wymogu, tak jak w przypadku innych obcokrajowców spoza UE, przeprowadzania długiej i skomplikowanej procedury uzyskiwania zgody wojewody na zatrudnienie.

– W przypadku, gdy cudzoziemiec pochodzi z poza Ukrainy, Białorusi, Mołdawii, Rosji i Gruzji, a także nie jest obywatelem UE, EOG, Szwajcarii to na zatrudnienie takiego pracownika potrzebne jest zezwolenie na pracę wydane przez Wojewodę Dolnośląskiego oraz wiza uprawniająca go do podjęcia pracy – dodaje Zawada.